تانسموس یا Tenesmus یکی از اختلالات رایج دستگاه گوارش است که می تواند تجربه ای ناخوشایند و آزاردهنده برای فرد مبتلا به همراه داشته باشد. این بیماری در واقع احساس نیاز مداوم به دفع مدفوع است، حتی زمانی که روده به طور کامل تخلیه شده است. ممکن است فرد مبتلا احساس کند که باید به طور مداوم به دستشویی برود اما در نهایت هیچ مدفوعی دفع نشود، یا تنها مقدار کمی دفع مدفوع صورت گیرد.
علت تنسموس معمولا به بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو یا اختلالات حرکتی روده مرتبط است. همچنین عواملی مانند یبوست مزمن، عفونت های روده ای و استرس می توانند این وضعیت را تشدید کنند. به همین دلیل، درک علائم و علت های دقیق آن برای پیدا کردن درمان مناسب اهمیت زیادی دارد.
در این مقاله، قصد داریم به طور جامع درباره تانسموس صحبت کنیم. ابتدا به علائم و علل این بیماری می پردازیم، سپس روش های درمانی مختلف و راهکارهای پیشگیری از آن را بررسی خواهیم کرد. همچنین، به تفاوت های آن با بیماری های مشابه مانند بواسیر و فیستول مقعدی نیز اشاره خواهیم کرد تا به شما کمک کنیم که در صورت مواجهه با علائم مشابه، تصمیم درستی بگیرید. با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی درباره این بیماری و روش های مقابله با آن را بشناسید.
به نقل از سایت clevelandclinic
Tenesmus یک احساس دائمی است که شما باید به دستشویی بروید، اما نمی توانید. حتی اگر به تازگی روده یا مثانه خود را تخلیه کرده باشید، به نظر می رسد که همه چیز را بیرون نیاورده اید.
بیماری تانسموس چیست؟
تانسموس به احساس مداوم نیاز به دفع مدفوع اطلاق می شود که در آن فرد به طور مکرر احساس می کند که باید به دستشویی برود، اما در نهایت موفق به تخلیه کامل مدفوع نمی شود. این حالت می تواند ناشی از مشکلات مختلفی مانند التهاب روده، آسیب های مقعدی، یا اختلالات حرکتی در دستگاه گوارش باشد. تانسموس می تواند در مواردی جدی مانند بیماری های التهابی روده (IBD) مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو بروز کند، و به همین دلیل درمان این وضعیت نیازمند توجه ویژه و مشاوره پزشکی است.
علت های مختلفی برای بروز این عارضه وجود دارد. به طور کلی، هر عاملی که منجر به التهاب، حساسیت یا آسیب در روده یا مقعد شود، می تواند باعث بروز این مشکل شود. گشادی مقعد و مشکلات دیگر در ناحیه مقعد می توانند این احساس ناتمام بودن دفع مدفوع را در فرد ایجاد کنند.
علائم تانسموس
علائم تانسموس می تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی علائم زیر در بیشتر موارد مشاهده می شود:
- احساس مداوم نیاز به دفع مدفوع: این علامت اصلی این بیماری است. فرد به طور مداوم احساس می کند که باید به دستشویی برود، اما تخلیه مدفوع به طور کامل صورت نمی گیرد. این احساس می تواند در طول روز یا شب رخ دهد و برای فرد آزاردهنده باشد.
- درد و سوزش در ناحیه مقعد: افراد مبتلا به Tenesmus ممکن است در ناحیه مقعد خود درد و سوزش تجربه کنند. این سوزش می تواند هنگام یا بعد از اجابت مزاج شدیدتر شود و به فرد احساس ناراحتی شدید بدهد.
- وجود خون در مدفوع: در برخی از موارد، خونریزی از ناحیه مقعد مشاهده می شود. خونریزی ممکن است ناشی از التهاب در روده یا مقعد باشد و در صورت عدم درمان، می تواند باعث تشدید مشکلات شود.
- نفخ شکم: در برخی از موارد، افراد مبتلا به دلیل عدم تخلیه کامل روده ها، دچار احساس نفخ و ناراحتی می شوند.
| علائم | توضیحات | شدت |
| احساس نیاز مداوم به دفع مدفوع | فرد مداوم احساس می‌کند که نیاز به اجابت مزاج دارد، اما مدفوع نمی‌تواند به طور کامل تخلیه شود. | متوسط تا شدید |
| درد و سوزش در ناحیه مقعد | فرد ممکن است درد و سوزش در ناحیه مقعد یا رکتوم را تجربه کند. این سوزش به ویژه در حین یا بعد از اجابت مزاج محسوس است. | متوسط |
| وجود خون در مدفوع | در برخی از موارد، خونریزی از ناحیه مقعد ممکن است رخ دهد که نشانه‌ای از التهاب یا آسیب در روده و مقعد است. | شدید |
علت تانسموس
دلایل متعددی می توانند منجر به بروز تانسموس شوند. برخی از این دلایل شامل مشکلات گوارشی، التهابات روده ای، بیماری های مقعدی و اختلالات حرکتی روده ها می باشد. در ادامه، به توضیح دقیق تر هر یک از این علل می پردازیم:
- بیماری های التهابی روده (IBD): این بیماری ها شامل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو می شوند که در آن ها التهاب و زخم های درون روده باعث ایجاد مشکلات گوارشی و کاهش عملکرد صحیح روده ها می شود. التهاب روده می تواند عبور مدفوع را مشکل کرده و احساس نیاز مداوم به دفع را ایجاد کند. این بیماری ها معمولا با علائمی همچون اسهال مزمن، درد شکم و خونریزی از مقعد همراه هستند.
- یبوست مزمن: یکی از علل شایع این عارضه، یبوست مزمن است. در یبوست، حرکت طبیعی مدفوع در روده کند می شود و در نتیجه، مدفوع در روده ها جمع می شود. این مشکل می تواند منجر به فشردگی و سختی مدفوع شود و باعث ایجاد احساس نیاز مداوم به دفع شود.
- عفونت های روده ای: برخی از عفونت های باکتریایی یا ویروسی می توانند باعث التهاب در روده شوند که به نوبه خود می تواند باعث بروز تکرر مدفوع شود. در این حالت، فرد ممکن است علائمی همچون اسهال شدید و درد شکم را نیز تجربه کند.
- بواسیر و شقاق مقعدی: مشکلات مقعدی مانند بواسیر یا هموروئید می توانند باعث التهاب و تورم در ناحیه مقعد شوند. این وضعیت می تواند باعث ایجاد احساس درد و سوزش در ناحیه مقعد شده و در نتیجه فرد احساس کند که نیاز به دفع مدفوع دارد اما تخلیه کامل صورت نمی گیرد.
- اختلالات حرکتی روده: در برخی از افراد، روده ها قادر به انجام حرکات طبیعی و منظم برای عبور مدفوع نیستند. این اختلالات حرکتی می تواند باعث شود که مدفوع به طور صحیح از روده ها عبور نکند و در نتیجه فرد دچار احساس نیاز مداوم به دفع شود.
این علل می توانند به صورت مستقل یا ترکیبی باعث بروز این بیماری شوند. تشخیص دقیق علت بیماری نیازمند مشاوره پزشکی است تا درمان مناسب تجویز شود.
درمان بیماری تانسموس
درمان تنسموس به علت اصلی بروز آن بستگی دارد. بسته به اینکه این بیماری ناشی از IBD (بیماری های التهابی روده) یا اختلالات حرکتی روده مانند یبوست و اسهال باشد، درمان ها متفاوت خواهند بود. در اینجا به طور مفصل تر به درمان های مختلف خواهیم پرداخت:
- درمان دارویی درمان دارویی معمولا بر اساس علت آن انجام می شود. اگر Tenesmus ناشی از بیماری های التهابی روده (IBD) باشد، پزشک ممکن است داروهایی تجویز کند که التهاب را کاهش داده و عملکرد روده را به حالت طبیعی برگرداند.
- کورتیکواستروئیدها: این داروها می توانند التهاب روده را کاهش داده و علائم عارضه را تسکین دهند.
- آنتی بیوتیک ها: برای از بین بردن عفونت های باکتریایی که ممکن است باعث بروز این بیماری شوند، آنتی بیوتیک ها تجویز می شود.
- رژیم غذایی مناسب یکی از مهم ترین عوامل در درمان، اصلاح رژیم غذایی است. مصرف مواد غذایی پر فیبر می تواند به بهبود عملکرد روده کمک کند. این مواد غذایی به کاهش فشار روی روده و بهبود حرکت مدفوع کمک می کنند. علاوه بر این، مصرف مایعات به میزان کافی می تواند باعث نرم شدن مدفوع و تسهیل در دفع آن شود.
- رژیم غذایی پر فیبر: فیبر به راحتی حرکت روده را تسهیل کرده و به جلوگیری از یبوست کمک می کند. همچنین باعث کاهش التهاب روده در بیماران مبتلا به IBD می شود.
- آب کافی: مصرف آب کافی به نرم شدن مدفوع و جلوگیری از کم آبی بدن کمک می کند.
- درمان های جراحی در موارد شدیدتر که درمان دارویی و رژیم غذایی موثر نباشند، ممکن است درمان جراحی لازم باشد. جراحی معمولا زمانی توصیه می شود که بیماری به شدت پیشرفته باشد یا در صورتی که مشکلات جدی مانند انسداد روده وجود داشته باشد.
- جراحی برای بیماری کرون: در صورت آسیب شدید به روده ها، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن بخش آسیب دیده باشد.
- جراحی برای کولیت اولسراتیو: در بعضی از موارد، برداشتن روده بزرگ ممکن است ضروری باشد.
- درمان های مکمل در کنار درمان های دارویی و جراحی، برخی درمان های مکمل مانند طب سوزنی و یوگا نیز می توانند به تسکین درد و بهبود عملکرد روده کمک کنند. این درمان ها در کنار درمان های پزشکی می توانند از شدت علائم بکاهند.
- درمان بیماری های نشیمنگاهی: از آنجایی که این بیماری ممکن است بر اثر بیماری های نظیر بواسیر و شقاق مقعد ایجاد شود ممکن است پزشک معالج درمان قطعی بواسیر را پیشنهاد کن.
عوارض تانسموس
در صورت عدم درمان تنسموس (Tenesmus)، این بیماری می تواند به عوارض جدی منجر شود. برخی از این عوارض عبارتند از:
- افزایش علائم گوارشی: عدم درمان بیماری Tenesmus می تواند منجر به تشدید علائم گوارشی مانند اسهال مزمن، یبوست شدید و درد شکم شود. این وضعیت می تواند به طور مداوم کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد.
- آسیب به روده و مقعد: در صورتی که عارضه ناشی از التهاب شدید در روده باشد، این التهاب می تواند باعث آسیب به دیواره روده ها و مقعد شود. این آسیب می تواند منجر به خونریزی و مشکلات بیشتر شود.
- افزایش خطر ابتلا به عفونت: التهاب مداوم در روده ها و مقعد می تواند خطر ابتلا به عفونت های باکتریایی و ویروسی را افزایش دهد.
پیشگیری از بیماری تانسموس
پیشگیری از تانسموس به ویژه برای افرادی که به بیماری های التهابی روده یا اختلالات حرکتی روده مبتلا هستند بسیار مهم است. چندین روش علمی وجود دارد که به جلوگیری از بروز این بیماری کمک می کند:
- رژیم غذایی سالم مصرف رژیم غذایی متعادل با میزان مناسب فیبر یکی از اصلی ترین روش های پیشگیری از این بیماری است. افرادی که سابقه خانوادگی بیماری های التهابی روده یا مشکلات گوارشی دارند باید بیشتر از دیگران به رژیم غذایی خود توجه کنند.
- مصرف بیشتر میوه ها، سبزیجات و غلات کامل
- کاهش مصرف چربی های اشباع شده و غذاهای فرآوری شده
- افزایش مصرف آب برای جلوگیری از یبوست
- ورزش منظم فعالیت بدنی منظم می تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند و باعث کاهش علائم شود. ورزش هایی مانند پیاده روی، دویدن یا شنا می توانند باعث بهبود حرکت روده و جلوگیری از مشکلاتی چون یبوست شوند.
- مدیریت استرس استرس می تواند باعث تشدید بیماری های گوارشی مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو شود. تکنیک های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی و یوگا می توانند به کاهش علائم کمک کنند.
- رعایت بهداشت روده برای جلوگیری از بروز مشکلات روده‌ای، رعایت بهداشت روده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شستشوی منظم دست ها و جلوگیری از مصرف غذاهای آلوده می تواند از بروز عفونت های روده ای و به تبع آن Tenesmus جلوگیری کند.
جمع بندی
در نهایت، این بیماری یک اختلال رایج در دستگاه گوارش است که می تواند ناشی از بیماری های التهابی روده، مشکلات حرکتی روده یا عفونت ها باشد. علائم این بیماری شامل احساس نیاز مداوم به دفع مدفوع بدون تخلیه کامل آن است که ممکن است همراه با درد، سوزش و خونریزی باشد.
درمان های مختلفی برای تنسموس وجود دارد که شامل داروهای ضد التهاب، رژیم غذایی سالم، ورزش و در موارد خاص جراحی است. پیشگیری از این عارضه شامل مصرف رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و مدیریت استرس می شود.
با توجه به پیچیدگی های بیماری تکرر مدفوع و تاثیرات آن بر کیفیت زندگی، مراقبت دقیق و مشاوره پزشکی ضروری است. مراجعه به متخصصان گوارش و استفاده از درمان های مناسب می تواند به بهبود وضعیت بیماران کمک کند.
